AKITA AMERYKAŃSKA

Rasa wywodząca się od japońskich akit, odmiana wyhodowana przez Amerykanów. Od japońskiej akity różni się m.in. mocniejszą budową, nieco innymi proporcjami głowy oraz większą różnorodnością umaszczenia. Charakter pozostaje podobny. Jest niezwykle przywiązana do właściciela – ale gdy uzna, że wie lepiej, postąpi po swojemu. Obcych toleruje, a nawet się z nimi zaprzyjaźnia, jeśli właściciel jest do nich przychylnie nastawiony.

Charakter

Akita to pies zrównoważony, o średnim temperamencie, bardzo przywiązujący się do właściciela. Lubi pieszczoty, nie jest jednak natrętny. Toleruje krótkotrwałą samotność, dlatego bez problemu może zostawać sam w domu.

Odważny, niehałaśliwy i mało pobudliwy, reaguje tylko  wówczas, gdy naprawdę dzieje się coś podejrzanego. Rzadko zwraca uwagę na zwykłych przechodniów czy rowerzystów.

Obcych toleruje, a nawet się z nimi zaprzyjaźnia, jeśli  właściciel jest do nich przychylnie nastawiony.

Chociaż akita amerykańska nie jest raczej polecana jako towarzysz dzieci, to zwykle dobrze się z nimi dogaduje, jeśli tylko zostanie prawidłowo wychowana. Ze względu na siłę i rozmiary nie należy jednak tego psa zostawiać z maluchami samego, bo może niechcący zrobić im krzywdę.

Stosunki między czworonogami we własnym stadzie muszą być nadzorowane przez właściciela, ponieważ może się  zdarzyć, że pozostawione samym sobie zaczną z sobą walczyć. Akita dogada się z drugim psem, jeśli będzie on uległy i zrównoważony. Większość przedstawicieli tej rasy zaakceptuje domowego kota, do którego obecności najlepiej je  przyzwyczajać od szczeniaka, ale obcy mruczek może paść ich ofiarą.

Bardziej dominujące są samce, suki za to szybciej się  pobudzają. W stosunku do obcych czworonogów akity bywają agresywne. Silny instynkt myśliwski tych psów powoduje, że chętnie podążą za ciekawym tropem, dlatego lepiej nie  spuszczać ich ze smyczy.

Akita to pies aktywny i wytrzymały. Nie lubi bezczynności,  dlatego oprócz spacerów warto mu zapewnić dodatkowe zajęcie, np. uprawianie psich sportów: agility, canicross, dogtrekking, weight pulling (przeciąganie ciężarów),  bikejoring, tropienie lub konkurencje zaprzęgowe.

Najlepiej będzie się czuł w domu z ogrodem, ale może także żyć w mieszkaniu, o ile właściciel zadba o jego kondycję  fizyczną.

Umiejętności

Pierwotnie akity używano do polowań na grubego zwierza, były też psami pociągowymi i towarzyszącymi. Później pracowały w policji oraz wojsku i jako psy lawinowe. Dziś są przede wszystkim przyjaciółmi rodziny. Niektóre po specjalnym przygotowaniu sprawdzają się w dogoterapii.

Szkolenie i wychowanie

Pies tej rasy jest inteligentny i sprytny. Uczy się szybko, ale polecenia wykonuje chętnie tylko wtedy, gdy widzi ich sens. Jest niezależny, potrafi samodzielnie podejmować decyzje, co nie zawsze spotyka się z aprobatą właścicieli. Słabiej reaguje na komendy wydawane z dużej odległości, dlatego lepiej go mieć zawsze pod kontrolą.

Podczas szkolenia ważne są odpowiednia motywacja, umiejętność skupienia uwagi psa i urozmaicone ćwiczenia, które nie mogą trwać zbyt długo. Należy stosować wyłącznie metody pozytywne, nie wolno używać siły. Trzeba też  pamiętać, że akita zwykle wykonuje komendy znacznie wolniej niż inne powszechnie szkolone rasy (np. owczarki).

Szczenięta wymagają od samego początku konsekwencji i stanowczości. Akita ma silny charakter, ze skłonnością do dominacji, dlatego nie można czekać z wychowaniem i szkoleniem, aż dorośnie. Trzeba zapewnić prawidłową socjalizację – podopieczny powinien poznawać nowe miejsca, sytuacje, ludzi i inne psy. Wskazane są zajęcia w psim przedszkolu.

Dla kogo ta rasa

Akita nie jest psem dla każdego. Właściciel musi być  stanowczy, konsekwentny i poświęcić czas na prawidłową socjalizację, szkolenie i pracę z psem.

Wady i zalety

Wady

• obficie linieje
• bywa agresywny wobec obcych psów
• przejawia skłonności do dominacji
• ma silny instynkt myśliwski

Zalety

• wierny i przywiązany do rodziny
• niehałaśliwy
• może uprawiać niektóre sporty
• inteligentny, szybko się uczy, jeśli prawidłowo się z nim  postępuje
• bardzo czysty, sierść o prawidłowej strukturze nie wchłania brudu

Zdrowie

Chociaż akita jest z natury odporna, bywa podatna na choroby oczu: kataraktę, postępujący zanik siatkówki (PRA) i dysplazję siatkówki (RD), objawiającą się częściowym lub całkowitym jej odklejeniem, co prowadzi do ślepoty. Mogą się zdarzyć dysplazja stawów biodrowych (rzadziej łokciowych), rozszerzenie i skręt żołądka, a także alergie pokarmowe.

Niekiedy występują skłonności do chorób autoimmunologicznych, charakteryzujących się niszczeniem przez układ odpornościowy organizmu komórek i tkanek własnego ciała. Do najczęściej spotykanych tego typu schorzeń należą: pęcherzyca, sebaceous adenitis (SA) – w chorobie tej dochodzi do niszczenia gruczołów łojowych, syndrom Vogt-Koyanagi-Harada (VKH), objawiający się m.in. depigmentacją, łysieniem, utratą pazurów, i  autoimmunologiczna niedoczynność tarczycy.

Trzeba też pamiętać o nadwrażliwości niektórych osobników na narkozę.


 

Raz na kilka dni warto sprawdzić oczy i uszy, a przy skłonności do odkładania się kamienia nazębnego systematycznie  podawać psu gryzaki lub przyzwyczaić go do pasty i szczoteczki.

Akita bez problemu znosi duże mrozy. Nie przepada natomiast za wiatrem i wilgocią, a także upałami, dlatego latem powinno się ją chronić przed silnym nasłonecznieniem.

Żywienie

Akita doskonale wykorzystuje pokarm, dlatego – jak na psa tej wielkości – nie je dużo. Nie jest też specjalnie wymagająca. Trzeba jednak zwracać uwagę na zawartość białka w  pożywieniu – nie może być go zbyt wiele, ponieważ akita ma skłonność do alergii pokarmowych. Najwygodniej podawać dobrze zbilansowane gotowe karmy dla dużych ras z zawartością glukozaminy i chondroityny. Doskonale się sprawdzają produkty z jagnięciną i rybami.

Jeśli zdecydujemy się na domowe jedzenie, musimy pamiętać o uzupełnianiu go preparatami wapniowo-witaminowymi.

W okresie linienia warto podawać psu specyfiki regenerujące włos i skórę. Niektóre akity dobrze reagują na dietę BARF (naturalne, surowe pożywienie). Dzienną porcję dzielimy co najmniej na dwa posiłki.

Pielęgnacja

Linienie akity trwa około trzech tygodni, jest bardzo obfite i zwykle powtarza się dwa razy w roku. W tym czasie pies gubi głównie miękki podszerstek, który – chociaż jest go sporo – łatwo sprzątnąć.

Sposób linienia jest charakterystyczną cechą tej rasy – włos nie wypada równomiernie z całej powierzchni, ale fragmentami – podobnie jak u wilków. Najpierw linieją portki na udach, potem kończyny, tułów i kryza, a na końcu ogon. Można wtedy czesać psa nawet codziennie (zwykle wystarczy raz w tygodniu), ale trzeba robić to delikatnie, ponieważ skóra staje się wrażliwa i podatniejsza na podrażnienia.

Zdarza się też, że w okresie wymiany szaty pies jest nerwowy, a nawet może sprawiać wrażenie chorego. Czasami latem  wypada nieznaczna ilość włosa okrywowego, ale zwykle nie jest to uciążliwe.


 

Do pielęgnacji sierści najlepiej nadaje się szczotka pudlówka i średnio gęsty metalowy grzebień. Akitę kąpiemy w miarę  potrzeby w szamponach podkreślających kontrast umaszczenia, przeznaczonych do twardej sierści lub  zwiększających jej objętość.

Przedstawiciel tej rasy nie potrzebuje specjalistycznego przygotowania do wystawy ani korekt szaty. Ponieważ sierść powinna lekko odstawać od ciała, nie należy stosować kosmetyków obciążających włos, lecz raczej takich, które go usztywnią i podniosą u nasady. Po kąpieli suszymy psa  dokładnie za pomocą suszarki, modelując sierść szczotką.

Akita nie wymaga specjalnego ustawiania na ringu, ponieważ należy ją prezentować w naturalnej postawie. Wystawia się tego psa na ringówce lub cienkim łańcuszku.

Akcesoria

Na spacery najlepiej wyprowadzać go w łańcuszku zaciskowym lub zaciskowej obroży – ze zwykłej może się łatwo wyswobodzić, ponieważ obwód szyi ma podobny do obwodu głowy. To bardzo silny pies, dlatego smycze powinny być solidne – szyte, nienitowane; można również używać długich linek.

Najlepsze zabawki dla małego przedstawiciela tej rasy to  grube sznury, twarde piłki i naturalne gryzaki. Pluszowe i piszczące maskotki nie będą dobrym wyborem, bo może je łatwo rozgryźć i połknąć. Trzeba też nauczyć szczeniaka, że zabawki należą do właściciela – pies dostaje je w określonym czasie, a potem są chowane.
 

Historia

Obydwie akity – amerykańska i japońska – mają tych samych przodków. Nazwa rasy pochodzi od prefektury Akita w Japonii (tak samo nazywają się też miasto i port leżący w północno-wschodniej części wyspy Honsiu). Psy te uznaje się za część japońskiego dziedzictwa kulturowego. Uosabiają zdrowie, siłę i pomyślność. Do dziś ich figurki są symbolem szczęścia – obdarowuje się nimi nowożeńców, rodziców nowo  narodzonych dzieci, a także chorych, życząc im w ten sposób powrotu do zdrowia.

Najstarsze wizerunki przedstawiające psy w typie akity  pochodzą z II wieku p.n.e. Są to gliniane figurki odnalezione w grobowcach. Pierwsze zachowane rysunki tych  czworonogów datowane są na XII w. Początkowo były to psy średniej wielkości. Od 1603 r. w prefekturze Akita zaczęto organizować walki psów, w których brały udział tzw. akity matagi, używane do polowań na niedźwiedzie.


 

W latach 60. XIX w. w celu uzyskania mocniejszej budowy i większych rozmiarów zaczęto je kojarzyć z mastifami i tosami, przez co utraciły charakterystyczne dla szpiców  cechy. W 1908 r. walki zostały zakazane, ale hodowla dużych psów rozwijała się dalej. W 1931 r. wybrano kilka najlepszych egzemplarzy, które rząd Japonii uznał za pomniki przyrody.

W czasie II wojny światowej akity zabijano, a z ich skór szyto okrycia dla żołnierzy. Zagrożone były zresztą wszystkie czworonogi z wyjątkiem owczarków niemieckich, które uznano za psy wojskowe. Właściciele akit, chcąc uratować swoje czworonogi przed zagładą, zaczęli je krzyżować z owczarkami.

Po wojnie okazało się, że populacja akit bardzo zmalała.  Ponadto występowały one w aż trzech typach – matagi (dawny typ, najbardziej pożądany), akity do walk (z domieszką krwi tosy) i owczarko-akity.

W 1947 r. zorganizowano pierwszą po wojnie wystawę, na której pokazano głównie psy z linii Dewa i Ichinoseki, czyli krzyżówki akit z owczarkami niemieckimi lub mastifami. Wiele z nich zabrali z sobą wracający do Stanów  Zjednoczonych amerykańscy żołnierze.
 

W 1956 r. założono Amerykański Klub Akity (ACA). American Kennel Club uznał rasę w 1972 r. Brak porozumienia między Japońskim Kennel Clubem (JKC) i AKC spowodował zakaz importu akit z ojczyzny rasy. Bez dopływu świeżej krwi  amerykańskie akity zaczęły znacznie odbiegać wyglądem od tych hodowanych na wyspach japońskich – były większe, masywniejsze, różniły się umaszczeniem i proporcjami sylwetki.

W Japonii preferowano dawną, lżejszą akitę matagi (pies myśliwski), a w Stanach Zjednoczonych królowały psy w typie owczarko-akity i akity do walk. W 1992 r. JKC i AKC doszły do porozumienia, dzięki czemu możliwy był import  czworonogów z Japonii. Okazało się jednak, że przez lata różnice między odmianami stały się tak duże, że łączenie ich nie było już wskazane.


 

W 1996 r. na konferencji w Tokio postanowiono, że akita w typie amerykańskim i akita japońska to dwie oddzielne rasy, których nie wolno ani krzyżować, ani razem prezentować na wystawach. Pod koniec 1998 r. na światowej konferencji w Niemczech zdecydowano, że akita w typie amerykańskim będzie – ze względów politycznych – nazywana dużym japońskim psem i umieszczona w II grupie FCI (sznaucery, pinczery, molosy i szwajcarskie psy pasterskie). W 2006 r. rasa ponownie się znalazła w V grupie FCI (szpice i rasy pierwotne) pod dawną nazwą – akita amerykańska.

Pierwsza akita w typie amerykańskim (i pierwsza w ogóle) przyjechała do Polski w 1990 r. Była to suka Manatsu Rei (nigdy nie wykorzystano jej w hodowli) sprowadzona z Norwegii do hodowli Skierdy przez Ewę Marcinkowską. W  1991 r. do tej samej hodowli importowano ze Szwecji sukę Kintos Kicho Shugyoku, a z Danii psa Ichiban’s Joyful Epiphany.

Wzorzec

Akita amerykańska – grupa V FCI, sekcja 5, nr wzorca 344

• Kraj pochodzenia: Japonia; rozwój rasy: Stany Zjednoczone
• Wielkość: wysokość w kłębie psów 66-71 cm, suk 61-66 cm
• Szata: podwójna – włos okrywowy prosty, sztywny, nieco
  odstający od tułowia, podszerstek gruby, miękki, gęsty; sierść krótka na głowie, dolnej części kończyn i na uszach; na kłębie i na zadzie ma ok. 5 cm długości, na ogonie jest najdłuższa
• Maść: jednolita, łaciata lub pręgowana; kolory wyraźne, znaczenia równomierne, z maską lub strzałką albo bez; psy jednolicie białe nie mają maski; psy łaciate mają na białym tle
  równomiernie rozłożone łaty (na głowie i na ponad 1/3 tułowia); podszerstek może być w innym kolorze niż włos okrywowy
• Dojrzałość: 3-4 lata
• Długość życia: 10-12 lat
• Odporność na warunki atmosferyczne: bardzo duża
• Koszty utrzymania: 200-300 zł miesięcznie
• Cena psa z rodowodem: 2500-7000 zł

Najbardziej znana opowieść związana z rasą dotyczy psa Hachiko, który stał się symbolem wierności. Codziennie wieczorem przychodził na tokijski dworzec kolejowy po swojego pana. Pewnego dnia właściciel nie wrócił jak zwykle do domu – zmarł nagle w pracy. Przez następne dziewięć lat Hachiko czekał codziennie o tej samej porze na jego powrót. Gdy w 1934 r. zakończył życie, mieszkańcy Tokio wystawili mu pomnik z brązu, który można do dziś oglądać przy wejściu na dworzec Shibuya.

Inna historia mówi o zorganizowanej przez Japończyków w 1957 r. ekspedycji na biegun południowy. Polarnicy zabrali z sobą 20 akit, które miały ciągnąć sanie. Z powodu złych warunków atmosferycznych wyprawę przerwano, a sprzęt i psy pozostawiono na Antarktydzie, co spotkało się z potępieniem obrońców praw zwierząt na całym świecie.

Gdy po trzech latach ekspedycję wznowiono, badacze odnaleźli w dawnym obozie 12 z 20 pozostawionych tam psów. Przetrwały w ekstremalnych warunkach, były zdrowe i w dobrej kondycji. Cesarz Hirohito nakazał wznieść pomnik ku ich czci – 12 sylwetek psów naturalnej wielkości odlanych w brązie stoi niedaleko Tokio Tower.